Primeiro Foral de Terena
GÓIS, Damião de (c.1552-1554), Livro de Forais Velhos, Arquivo Nacional da Torre do Tombo (ANTT), Liv. 42, ff. 146v-148. (reprodução em linha disponível em
<https://digitarq.arquivos.pt/details?id=4223233>
Datação
1262 [1300], fevereiro.
Sumário
Foral de Terena, outorgado por D. Gil Martins de Riba de Vizela e sua esposa, D. Maria
Anes da Maia, aos povoadores da sua herdade de Santa Maria de Terena.
Edição
Aa ujlla de terena forall que lhe comcedeo dom gill martijz et sua molher dona maria Joanes pelos termos et de marcos nomeados et confirmo In dei nomine et eius gracia Notum sit omnjbus tam presentibus quam fucturis quod ego donus egidius martinj vna cum vxore mea dona Maria Joannjs et cum nostris filijs et filiabus facimus cartam de foro uobis populatoribus de nostra hereditate de Sancta maria de Terena tam presentibus quam fucturis Et damus et concedimus uobis predictam hereditatem nostram de Sancta < > maria de Terena per termjnos diujsatam videlicet quomodo incipit vbi intrat carraria de machos in Vdialuiciuez Et deinde per ipsam aquam de Vdialuiciuez descendendo et intrat in vdianam et per ipsam aquam de vdiana ubi intrat aqua de Azouel in vdianam et deinde surssum per ipsam aquam de Azouel quomodo vadit ad athalayam de Azouel Et de ipsa atalaya de Azouel quomodo vadit per cumen de Alfauagom Et de ipso cume de alfauagom quomodo vadit ad carrariam de machos Et damus et concedimus vobis populatoribus de predicta nostra hereditate de Sancta maria de terena forum et custumes de Elbora quod forum tale est
O documento original perdeu-se, pelo que tomámos como modelo a cópia existente mais antiga.
Primo Concedimus vobis quod due partes de Caballarijs uadant in fossado Et tercia pars remaneat in ujlla Et vna ujce faciant fossado in anno Et qui non fuerit ad fossado pectet quinque solidos pro foro pro fossadaria Et pro homjcidio pectet centum solidos ad palacium Et pro casa derota cum armjs scutis et spadis pectet trecentos solidos et septima ad palacium Et qui furtauerit pectet pro vno nouem Et habeat intentor duos quinjones et septem partes ad palacium Et qui mulierem afforciauerit et illa clamando dixerit quod ab illo est afforciada et ille negauerit det illa outorgamentum de tres homjnes tales quales ille fuerit ille iuret cum duodecim Et si non habuerit outorgamento iuret ipse solus Et si non potuerit iurare pectet ad illam trecentos solidos et septima ad palacium Et testimonja mentirosa et fiel mentiroso pectet LXa solidos et septima ad palacium Et duplet o auer Et qui in concilio aut in mercato aut in ecclesia feriret pectet LXa solidos medios ad palacium et medios ad concilium Et de medio de concilio septima ad palacium Et homjne qui fuerit gentile aut herdeiro non sit meyrino Et qui in ujlla pignores achar et fiadur et ad montem fuerit pignorar duplet a pignora et pectet LXa solidos et septima ad palacium Et qui non fuerit ad sinal de iudice et pignus sacudiuerit ad sayom pectet vnum solidum ad iudicem Et qui non fuerit ad apelido caualeyros et pedones exceptis hijs qui sunt in serujcio alieno mjles pectet decem solidos et pedo quinque solidos ad ujcinos Et qui habuerit aldeyam et vnum jugum de boues et decem ones [sic] et vnum asinum et duos leytos comparet caballum Et qui quebrantauerit sinal cum sua muliere pectet vnum solidum ad iudicem Et mulier que lexauerit suum // [fl.147] maritum de benedictione pectet trecentos solidos et setima ad palacium Et ille qui lexauerit mulierem suam pectet vnum denarium ad iudicem Et qui caualo alieno caualgauerit pro vno die pectet j carnarium et si magis pectet las amgueyras pro vno die sex denarios et pro vna nocte vnum solidum Et qui ferierit de lancea aut de spada pro intrada pectet decem solidos Et si passauerit ad alteram partem pectet viginti solidos <ad querolosos> Et qui fregerit occulum aut brachium aut dentem pro vno quoque membro pectet centum solidos ou aligiado Et ille det setima ad palacium Et qui mulierem alienam ferierit ante suum maritum pectet triginta solidos et setima ad palacium Et qui moiom alieno in suo ero mudauerit pectet quinque solidos et setima ad palacium Et qui linde alieno quebrantauerit pectet quinque solidos et setima ad palacium Qui conducteiro alieno mactauerit suus amo colligat homjcidio et det setima ad palacium simjliter de suo ortolano et de quarteiro Et de suo molleyro aut de suo solarengo Qui habuerit vassallos in suo solar aut in sua hereditate non serujant ad alterum homjnem de tota sua fazenda njsi ad domjnum de solar Milites de Sancta maria de Terena sint in judicio pro podestades Et infanzones de portugal Clerici uero habeant mores militum Pedones sint in judicio pro caualeyros <villanos> de altera terra Qui venerit vozeiro ad suo ujcino pro homjne de foris de ujlla pectet decem solidos et setima ad palacium Ganado de Sancta maria de Terena non sit montado in nulla terra Et homjne qui se naufragauerit [sic] suo adestrado quanujs [sic] habeat alium sedeat excusado usque ad caput annj Mancebo qui mactauerit homjnem foras ujlle et fugerit suus amo non pectet homjcidium Por todas querelas de palacio jndex [sic] sit uozeiro Qui in ujlla pignorar cum sayom et sacudiuerit ei pignus outorguet et sayom et prendat concilio de tres collaciones et pignoret pro LXa solidos medios al rancuroso et medios ad concilium Barones de Sancta Maria de Terena non sint dados em prestamo Et si homjnes de Sancta Maria de Terena habuerint iudicium cum homjnibus de alia terra non currat inter eos firma sed currat per esquisam aut reto Et omnes qui quesierint pousar cum suo ganato in terminos de Sancta maria de Terena prendant de illis montado de grege das oues quatuor carnarios de busto das uacas vnam uacam Et omnes mjlites qui fuerint in fossado aut in gardia omnes caualeyros qui se perdiderit in algara uel in lide primo ereptis eos sine quinta et postea detis nobis quintam directam Et toto homjne de Sancta maria de Terena qui inuenerit homjnes de alijs ciujtatibus in suis termjnis taliando uel leuando madeyram de montes prendant eis totum quod inuenerint sine calumpnja De azarias et de gardias date nobis quintam partem sine vlla offrecione Quicumque ganatum domesticum pignorauerit uel rapere fecerit pectet LXa solidos ad palacium et duplet ganatum ad domjnum suum Concedimus et firmamus perhennjter ut quicumque pignorauerit mercatores uel ujatores christianos judeos siue mauros nisi fuerit fidejussor vel debitor quicumque fecerit pectet LXa solidos // [fl.147v] ad palacium et duplet ganatum quod prendiderit domjno suo et insuper pectet centum morabitinos pro cauto quod fregerit Et domjnus habeat inde medietatem et Concilium medietatem Et siquis ad nostram ujllam venerit per vim cibos aut aliquas res accipere et ibi fuerit mortuus vel percussus non pectet pro eo aliquam calumpnjam nec suorum parentum homjcide habeantur Et si cum queyxome de illo venerint ad domjnum uel ad alcayde pectet centum morabitinos medietatem domjno et medietatem concilio Mandamus et concedimus quod si aliquis fuerit latro et si jam per vnum annum aut per duos furare vel rapere dimjsit Si pro aliqua re repetitus fuerit quam comjsit [sic] saluet se tanquam latro Et si latro est et latro fuit omnjno pereat et subiaceat penam latronjs Et Si aliquis repetitur pro furto et non est latro nec fuit respondeat ad suos foros Et Si aliquis homo filiam alienam rapuerit extra suam voluntatem donet eam ad suos parentes et pectet illis trecentos morabitinos et setima ad palacium et insuper sedeat homjcida De portagine de foro de troxel de caualo de panos de lana ou de lino vnum solidum de troxel de lana vnum solidum de troxel de fustaes quinque solidos De troxel de panos de color quinque solidos De carrega de piscato vnum solidum De carrega de asino sex denarios De carrega dos christianos de conelios quinque solidos De carrega de mauris de conelios vnum morabitjnum Portagem de caualo quem vendiderint in azougue vnum solidum De mulo vnum solidum De asino sex denarios De boue sex denarios De carneyro tres mealias De porco duos denarios De foron duos denarios De carrega de pane aut de ujno tres mealias De carrega de peom vnum denarium De mauro quem vendiderint in mercato vnum solidum De mauro qui se redimerit decimam partem De mauro quj se taliat cum suo domjno decimam De corio de uaca aut de zeura duos denarios De corio de ceruo aut de gamo tres mealias De carrega de cera quinque solidos De carrega de azeyte quinque solidos Istam portaginem supradictam retinemus nobis et omnjbus successoribus nostris integram Et retinemus nobis regalengos et matham quos regalengos et quam matham pro ad nos iam filiaujmus in ipsa hereditate Et retinemus nobis molendina et fornos et azougues et montadum de tota predicta hereditate et portaginem et montadum debemus habere et reccipere de homjnjbus de foris et de populatoribus predicte hereditatis nostre non debemus recipere montadum nec portaginem Et ego donus egidius martinj vna cum vxore mea dona maria Joannjs et cum filijs et filiabus nostris hanc cartam de foro vobis populatoribus Sancte marie de Terena Concedimus et confirmamus et eam sigillj mei munjmjne roboramus in testimonjum huius rei Quicumque hanc cartam obseruauerit sit benedictus a deo patre omnjpotente Et quicumque eam irrumpere voluerit sit maledictus et excomunjcatus et cum Juda traditore in inferno dampnatus
Facta carta mense februarij Era Millessima Trecentessima
Qui presentes fuerunt
a) Donus egeas episcopus Colimbriensis
b) Donus Joannes petri prior Monasterij Sancte crucis Colimbriensis
c) Joannes suerij decanus portugalensis
d) Gonsal // [fl.148] -uus gonsaluj Cantor portugalensis
e) Domjnjcus petri clericus domjnj regis portugalensis testes
f) Rodericus Fafiaz
g) Stephanus de freytas testes
h) Santius petri <de barbosa>
i) Suerius petri de baruosa
j) Donus Menendus fernandij de merloo testes
k) Martinus moreira
l) Martinus petri
m) Martinus lobeira
n) Martinus Stephanj presbiter testes
Sem comentários:
Enviar um comentário